Kliker.info

“Još u januaru 2017. upozorio sam da se režim Republike Srpske priprema za dugotrajan hibridni sukob, čiji je primarni cilj osvajanje maksimalne državotvorne samostalnosti i preuzimanje svih državnih ingerencija koje je pobunjenička paradržavna tvorevina RS imala u momentu skapanja Dejtonskog sporazuma”, kaže na početku razgovora za Avangardu sociolog, pravnik i politički analitičar iz Banja Luke Srđan Šušnica. “Ako im međunarodne okolnosti budu išle na ruku, hibridni sukob o kojem govorim trebao bi se okončati otcjepljenjem cijele ili pak dijela RS-a od BiH.”

AVANGARDA: Na koji način?

ŠUŠNICA: Mirnim ili nasilnim putem. Upravo je to horizont ka kojem se poslednjih sedam godina kreće režim RS.

AVANGARDA: Što je i ko je sve na to uticao?

ŠUŠNICA: Nema sumnje da, krećući se ka zacrtanom cilju, režim RS koristi krvave stečevine genocida i agresorskog rata, podršku Srbije i Rusije, podršku evropskih ultradesničarskih stranaka, kao i slabosti dejtonskog ustavnog poretka i namjerno nedovršene države Bosne i Hercegovine. Drugim riječima, režim RS koristi političku ostavštinu Radovana Karadžića, Slobodana Miloševića i velikosrpskog etno-imperijalizma.

Evidentno je da RS jača svoju paradiplomatsku mrežu, unutrašnji paraobavještajni aparat kojim zavodi strahovladu, intezivno izgrađujući nešto što se zove “unutrašnja vojska”. U svojim tzv. ekonomskim predstavništvima režim svake godine troši na desetine miliona dolara na lobiranje za političke interese RS-a, prije svega za jačanje vojno-odbrambenih i diplomatskih kapaciteta, te za otcjepljenje. Najupečatljiviji proces trenutno je militarizacija policije RS.

AVANGARDA: Milorad Dodik tvrdi da je ta militarizacija u skladu sa zakonom i Dejtonskim sporazumom.

ŠUŠNICA: Velikosrpski nacionalisti su i 1991. i 1992. tvrdili da sve rade po ustavu i po zakonima. Sada su pojedine dozvole pribavljene korupcijom i falsifikovanjem, a neke nabavke oružja nisu zavedene u registar državnog Ministarstva sigurnosti. Riječ je o opštem rasulu, o odsustvu metodologije popisa i aktivnog nadzora oružja u policijskim agencijama, bez obzira da li je ono oduzeto ili kupljeno. BiH, posebno RS, raj su za krijumčare oružja.

S druge strane, evo, sve da i rade po zakonu, ostaje pitanje – šta će RS toliko oružja? Samo u poslednjih godinu dana policija RS nabavila je više oružja nego ostalih trinaest policijskih agencija u BiH zajedno u poslednje tri godine.

AVANGARDA: Iz RS poručuju da se naoružava i policija u FBiH.

ŠUŠNICA: Riječ je o fabrikovanju laži kako bi režim RS prikrio svoje maliciozne i opasne namjere. Baš kao i 1992, režim RS “baukom terorizma” pravda svoje naoružavanje i pobunu protiv države BiH: dehumanizira se i kriminalizuje cijela jedna populacija, koju nazivaju “teroristima” i “islamskim fundamentalistima”. Istovremeno, ima li na Balkanu većih terorista od četnička i srpskih kleronacionalista?! Nema! O tome svjedoče hiljade stranica sudskih presuda, dokumenata i istorijske građe.

AVANGARDA: Ako je policija RS, kako tvrdite, tokom posljednjih godinu dana nabavila više oružja nego ostalih trinaest policijskih agencija u BiH zajedno od 2015…

ŠUŠNICA: Od 2014, režim RS uvećava, obučava i naoružava policiju RS, naročito specijalu i jedinice za posebnu podršku. Tokom poslednjih pet godina, Specijalna jedinica se učetverostručila, pa danas broji između 250 i 300 pripadnika; istovremeno, jedinica za podršku ima više od 300 pripadnika. Prema riječima samog ministra policije RS, broj policajaca se planira povećati na preko 7.000, a broj dugih cijevi na 7.000 do 8.000, što znači da svako ovlašteno službeno lice duži vojnu automatsku pušku. Policijska akdemija u Banja Luci ove je školske godine primila 300 kadeta, prošle 200, pretprošle 130. Od 2016, policija RS šalje specijalnu jedinicu i buduće instruktore na obuku u Rusiju, a ruski instruktori su od 2014. godine redovna pojava u RS. U Zalužanima, na 55 hektara, otvorena je velika vojno-policijska baza koja se osposobljava da primi više od 800 ljudi. Hoćete dalje?

Od 2014. do 2016. režim RS je, pored oko 1.000 pištolja, nabavio oko 116 vojnih jurišnih pušaka i automata M21 i M92 vojnih kalibara iz Srbije; oko 300 automata Taurus SMT-9 i neutvrđeni broj automata Scorpion EVO-3 i Burger&Thomet APC-9; 30 ruskih poluatomatskih sačmarica Saiga 12-030, oko 13 podcjevnih bacača granata 40 i 38 mm; 10 vojnih snajperskih pušaka A-XM 338 i M10-26…. Samo u 2017. godini kupljeno je 1.400 vojnih jurišnih automata M92 iz Srbije i oko 100 komada belgijskih vojnih jurišnih pušaka FN SCAR-L 16 CQC. Tokom 2018. u RS je stiglo još 2.500 vojnih jurišnih pušaka i automata M05 i M92 iz Srbije.

AVANGARDA: Odakle Vam sve ove informacije?

ŠUŠNICA: Čekajte, čekajte… Još 2004. godine MUP RS prijavio je da je u posjedu oko 850 komada automatskog oružja duge cijevi, a do 2014. policija RS nabavljala je neutvrđeni broj vojnih automatskih pušaka M05 E3-7 i M21 SBS-5, te snajpere SOVA, Steyr Tactical Elite i Steyr SSG-04 A1. Pored toga, nabavljeno je više hiljada vojnih pancira i šljemova, više od 10.000 komada vojnih maskirnih uniformi tipa 5-11, te snajperska optika, noćni nišani i druga specijalizirana oprema. Istraživanja su pokazala da policija RS trenutno raspolaže sa oko 5.000 komada vojnih jurišnih pušaka u vojnom kalibru i više od 300 automata u policijskom kalibru. Naglašavam da je ovo oružje za koje se zna, i ne uključuje oružje i municiju zaostalu i sakrivenu iz prošlog rata. Po informacijama kojima raspolažem…

AVANGARDA: Već sam Vas pitala o porijeklu tih informacija.

ŠUŠNICA: Da, da… Izvorište informacija koje navodim plod su istraživanja pojedinih NVO, ali i zvanična dokumenta države BiH. Mogu li nastaviti?

AVANGARDA: Naravno.

ŠUŠNICA: Istraživanja pokazuju da režim RS-a planira stvaranje dobrovoljačke brigade od oko 3.000 ljudi sastavljene od bivših vojnika i policajaca, dobrovoljaca iz srpskih pro-četničkih i ekstremističkih organizacija i grupa i stranih dobrovoljaca. Jasno je, dakle, da režim RS-a ide ka organizaciji brigade policije od oko 5.000 ljudi opremljenih vojnim formacijskim oružjem i opremom uglavnom iz aktivnog sastava i bivših policajaca. Tolika formacija se ne može opravdati anti-terorističkom svrhom, još manje uobičajenom upotrebom policije.

AVANGARDA: Nego?

ŠUŠNICA: To se zove unutrašnja vojska! Režim RS od MUP-a Srbije iz vremena Slobodana Miloševića očito prepisuje model “PJP-a – posebne jedinice policije”, kojima je Milošević devedesetih harao u ratu u Bosni, naročito na Kosovu.

Režim RS je, posredstvom Direkcija za naoružanje i predstavništva RS u Moskvi, potpisao sporazum sa ruskom kompanijom ASTAIS o nabavci oklopnih vozila i tehnike oklopljavanja civilnih vozila. Istovremeno, sklopljen je sporazum o nabavci i remontu helikoptera i helikopterskih dijelova sa ruskim fabrikama avionskih motora “Klimov” i proizvođačem vojnih helikoptera “Russian Helicopters”. Iako režim RS raspolaže sa četiri ispravna helikoptera, u toku su pregovori o nabavci najmanje još dva helikoptera. Istraživanja pokazuju da će se opredijeliti za jednu od dvije opcije: nabavu direktno iz Rusije ili nabavu polovnih Augusta Westland AW119 Koala, koji će se potom remontovati i opremiti za vojno-policijsko djelovanje uz pomoć ovih ruskih preduzeća. Plan je da pomenute ruske kompanije u zavodu “Orao” razviju kapacitete za remont i opremanje helikoptera. U tom smislu je vrlo indikativna informacija o pokušajima režima RS da nabavi novije generacije ruskih protivavionskih raketa “Igla” koji se mogu montirati na helikoptere. Ključna osoba režima je u ovim poslovima je Duško Perović, šef predstavništva RS u Moskvi…

AVANGARDA: Ko je taj čovjek?

ŠUŠNICA: Kao član grupe krijumčara oružjem Lazara Kovačevića iz Bosanske Krupe, Perović je 1993. godine bio uključen u nabavku i krijumčarenje protivavionskog sistema “Igla”, te u pokušaj nabavke “vakumske bombe” iz Rusije za potrebe vojske Miloševićeve krnje Jugoslavije i vojske bosanskih Srba.

Sa ovakvim stepenom militarizacije policije RS, u BiH se, prvi put nakon prekida oružanih sukoba, de facto pojavljuje nova oružana formacija unutar postojećih oružanih snaga, MUP-a RS, koja svakog trenutka može prerasti u vojnu konfiguraciju. Ako tako militarizovanoj policiji RS dodamo i činjenicu pojačanog prisustva ruskih instruktora, oficira za vezu ili prisustva preko 90 naoružanih ruskih specijalaca u Banjoj Luci u oktobru 2014, te paradnih demonstracija oružane moći, militarizacije veterana RS i drugih ekstremih organizacija, onda se situacija na terenu usložnjava i još više udaljava od Dejtona. Guranje proruskog separatističkog prsta u oko svima u BiH i regionu ozbiljno, dakle, narušava, pa i krši mnogobrojne obaveze iz Dejtona…

AVANGARDA: Koje konkretno?

ŠUŠNICA: Onu “…da će se strane uzdržavati od bilo kakvih akcija putem prijetnje ili upotrebe sile ili na bilo koji drugi način, protiv teritorijanog integriteta ili političke nezavisnosti BiH…”; zatim obaveze iz Aneksa 1A i 1B koje nalažu kontrolu i obavještavanje zajedničkih tijela za odbranu o “mjestu, vrsti, brojnom stanju osoblja i naoružanju svih snaga”; obavezu “uzdržavanja od ponovnog uvođenja stranih snaga”; također, krši se obaveza “raspuštanja specijalnih operacija i naoružanih grupa civila”; pa obaveza o obavještavanju zajedničkih tijela za odbranu “o međunarodnoj vojnoj pomoći i programima obuke”, kao i obaveza identifikacije i praćenja kapaciteta za proizvodnju oružja.

Ustavni poredak iz Ankesa 4 grubo je narušen i referendumom koji je za cilj imao osvajanje prava na samoopredjeljenje u stvarima koje pravno-politički ne spadaju u ustavni mandat entiteta, već države, što će kasnije biti korišteno za osvajanje novih državotvornih ingerencija RS-a. Jasno je, dakle, da velikosrpski nacionalizam ruši Dejton na mala vrata polaganom izmjenom faktičkog stanja na terenu i dovođenjem svih drugih pred svršen čin.

Moramo imati na umu još jednu činjenicu koja stoji iza ovih dejtonskih paragrafa.

AVANGARDA: Koju činjenicu?

ŠUŠNICA: Policiju RS organizovali su pučisti, pobunjenici ili osuđeni ratni zločinci, poput Mandića, Župljanina, Kesića, Stanišića, Karadžića i drugih, kako bi pomoću nje izveli državni udar i pobunu protiv Republike BiH, te osvojili i otcjepili dvije trećine države. Policija RS glavni je organizator i izvođač kampanja terora, koncentracionih logora, ratnih zločina istrebljenja i genocida nad nesrbima od Bosanskog Novog do Ravnog. Najveći broj osuđenih za ratne zločine u BiH nekadašnji su policajci RS. Sad bi Bosanci i Hercegovci trebalo mirno da posmatraju kako se ta ista institucija opet naoružava i vojno formatira?!

Policija RS kao preživjela pobunjenička oružana formacija iz rata, još baštini srpske kleronacionalističke vrijednosti i protivustavne pobunjeničke tendencije koje su u potpunosti usmjerene protiv BiH. Morate shvatiti da je RS nastala pravom sile, a ne silom prava, najmasovnijim kršenjima humanitarnog prava u Evropi nakon Drugog svjetskog rata; nastala je genocidom koji je bio cilj a ne posljedica rata. RS je nagrađena za genocid u trenutku Dejtona, ali nikada neće moći biti do kraja legitimizirana i legalizovana, naročito ne na unutrašnjem planu. To je trajna osobina koju nosi i policija RS i zato je najbolje da ona kao takva prestane postojati, kroz nastavak reforme koja je stala 2005. godine.

AVANGARDA: Šta je cilj tolike rusifikacija sistema u RS o kojoj ste govorili?

ŠUŠNICA: Cilj je građanima Srbije i RS, umjesto suočavanja sa istinom, umjesto uvijek zdravog sudara sa realnošću i katarze, ponuditi bolesnu i lažnu nadu i šizofrena očekivanja. Pretvaranje RS u rusku koloniju ide ruku pod ruku sa opštim trendom rusifikacije srpskog kleronacionalizma. Svaki fašizam, pa i ovaj pansrpski, kako ima svoje mitske arhineprijatelje, tako ima i svoje moćne mitske saveznike i zaštitnike. Nekad je to bila JNA, sad je to Rusija. Nakon što je zloupotrebio jugoslovenski sentiment među narodima u BiH, povjerenje u JNA, značajne jugoslovenske vojne, diplomatske i ekonomske resurse da razbije SFRJ, pošto je atakovao na jednakost i ravnopravnost naroda i federalnih jedinica u SFRJ i izvršio agresiju na Hrvatsku i BiH, velikosrpski nacionalizam licemjerno je proglasio Jugoslaviju, AVNOJ i antifašističku partizansku borbu kao svoju tragediju i zabludu i odrekao se svega. Istovremeno, usvojio je karađorđevićevski i četnički koncept Jugoslavije kao proširene Srbije. Nakon što se moć JNA istopila, velikosrpski nacionalizam je krenuo u potragu za novim moćnim zaštitnikom i našao ga je u Rusiji i njenom diktatoru.

Režim RS-a svjesno je kolonizirao sam sebe ruskim investicijama, ruskom mekom moći i bezbjednosnim elementom. Vladajući i patriotski kružoci u RS i Srbiji vide u Rusiji svoju priliku za vraćanje velikodržavničkim aspiracijama i etno-imperijalnim politikama u region. To se u Srbiji manifestuje kroz agoniju oko priznavanja pravne i faktičke realnosti na nezavisnom Kosovu i utvrđivanja osnovnih fakata kao što su površina i dužina granice Srbije u procesu pristupanja EU.

AVANGARDA: Kako se to manifestuje u BiH?

ŠUŠNICA: Kroz jačanje separatističkih težnji RS-a i dovršenja nedovršene agresije i razbijanja BiH. Velikosrpski nacionalisti smatraju da su sada daleko povoljniji međunarodni uslovi i ideološki kontekst, da je ovo vrijeme za tako nešto. Sad ili nikad! Zato se velikosrpski nacionalisti i ruska politika zajedno zalažu za povezivanje pitanja Kosova i RS, ponovno otvaranje “srpskog pitanja” u regionu, za razmjenu teritorija, za mijenjanje granica… Nikada od toga nisu odustali, niti će. Zato se pojačava anti-NATO i anti-EU kampanja. SPC i zvanična politika opet prikazuju Srbe kao tobožnje žrtve u regionu, mašu nekakvim dramatičnim deklaracijama “o opstanku Srba”, a od Rusije prave lažnu “majku zaštitnicu” i Srba i srpske crkve. Velikosrpski nacionalizam i SPC, te njihove političke tvorevine rusifikovale su se, dakle, ne radi opstanka i prosperiteta srpskog naroda, već radi očuvanja svojih zločinačkih postignuća i zaštite napljačkanog bogatstva.

AVANGARDA: Reaguje li uopšte Zapad na rusifikaciju sitema u RS?

ŠUŠNICA: Zapad se djelomično probudio i odjednom saznao da je RS de facto ruska platforma, te da je situacija izmakla kontroli. Pitanje je kako će zapadne vlade sada reagovati s obzirom na krupne političke promjene u Evropi: na ultradesnu radikalizaciju, na uticaj Rusije na evropske desničarske partije i izborne procese, na islamofobiju, na krizu socijaldemokratije i ljevice… Čini mi se da su se prvi probudlili Amerikanci i Britanci, a da za njima idu i Njemci…

AVANGARDA: Sigurni ste da idu Njemci?!

ŠUŠNICA: Čini mi se da ipak idu. Ostale evropske politike ili tradicionalno nisu zainteresovane za ovaj prostor ili imaju interes da “razumijevaju”, pa i podržavaju srpski nacionalizam. Uzmite Mađarsku, Francusku, Slovačku, Poljsku, Španiju…

AVANGARDA: “Masovno naoružavanje režima Milorada Dodika, njegove veze sa paravojnim organizacijama na ruskom platnom spisku i dolazak Matvijenkove indikator su da se Putin sprema svog vodećeg pajaca u BiH gurnuti u konflikt”, izjavio je nedavno Emir Suljagić. Jeste li saglasni sa ovom Suljagićevom ocjenom? Da li je Milorad Dodik zaista spreman da odigra ulogu o kojoj govori Emir Suljagić?

ŠUŠNICA: Da je spreman, spreman je. Dodik je, uz rusku podršku, obezbijedio sve preduslove da krene u neku vrstu destabilizacije BiH i cijelog regiona. To ne mora biti otcjepljenje, dovoljno je da krene u referendumsko vraćanje nadležnosti RS u odbrani, diplomatiji, obavještajnim poslovima, da RS proglasi državom a BiH realnom unijom, i nastavi sa još otvorenijom militarizacijom policije, radikalizacijom društva, kršenjem Dejtonskog paketa i političkim progonom opozicije. Njihov cilj je dugoročno razbijanje BiH mirnim putem, iznurivanjem kroz očuvanje trenutnog razarajućeg statusa quo i čekanja neke povoljne istorijske prilike. To Dodik ne krije.

Dodik može biti kratkoročan, ali režim RS je uzgojio nove filofašiste i uvijek ima neko ko će ga zamjeniti, nebitno iz koje partije. Dodik ne mora odigrati ulogu ruskog pajaca i direktno učestvovati u konfliktu, on može odigrati uloga “Gavrila Principa”: opaliti metak, odjedriti na svoja imanja u Rusiju i zaslužiti svoje mjesto u srpskom mitomanijskom čitanju istorije. Događaji će u prvi plan izbaciti nove aktere.

AVANGARDA: Koje? Koliko su osnovane spekulacije o sukobima unutar Dodikovog režima?

ŠUŠNICA: U SNSD-u djeluje tzv. “mrkonjička frakcija” okupljena oko sadašnjeg ministra finansija Tegeltije. Ova frakcija ima oslonac u dijelu SNSD-a, ali veći oslonac ima van ove stranke, u tzv. “mrkonjičko-manjačkom” ili “mrkonjičko-lauškom” kriminalnom klanu, kojeg čine postratni biznismeni, ratni profiteri, krupni banjalučki narko-dileri, lokalni kriminalci i četnički simpatizeri, te bivši pripadnici srpskih službi bezbjednosti i policije. Ovaj kriminalni klan nekada je osnivao i finansirao paramilitantne jednice SOS-a, te Srpsku radikalnu stranku i SDS; sada investira u dio SNSD-a, u “Ujedinjenu Srpsku” Nenada Stevandića, ali ima svoje ljude i u pojedinim opozicionim partijama. Klan čvrsto drži policiju RS u Banjoj Luci i kadrovira MUP-om RS.

“Mrkonjička frakcija” SNSD-a, potpomognuta ovim klanom, uzima sve više poluga moći, tako da Dodik trenutno ne može uticati ni na finansije, niti na MUP RS.

AVANGARDA: Na osnovu čega to tvrdite?

ŠUŠNICA: Uzmite, na primjer, aferu zataškavanja ubistva Davida Dragičevića, u koju su umješani kadrovi ovog klana, visoko pozicionirane osobe u MUP-u RS. Iz nekoliko izvora je potvrđena informacija da je, prije dvije sedmice, Dodik od ministra Lukača tražio smjenu načelnika Uprave za organizovani kriminal, blago rečeno kontroverznog inspektora Darka Ilića, osumnjičenog za zataškivanje Davidovog ubistva. Lukač je to odbio. Između Dodika i Lukača raste animozitet: Dodik se sve više osjeća ugroženim, dok biznismeni iz klana Dodika sve više doživljavaju kao smetnju njihovim naporima da, investicijama u BiH i državama regiona koje su članice NATO-a, operu i legalizuju novac stečen kriminalom.

Kao eksponent ruske politike i osoba pod američkim sankcijama, Dodik privlači mnogo svijetla u ovu septičku jamu, dajući pogrešan okus novcu koji dolazi iz RS. Nemojmo zaboraviti da je Lukač pomogao Dodiku da prvi put dođe na vlast 1998; on mu tako može “pomoći” i da siđe sa vlasti. Istorija voli ironične obrte, zar ne?

Izbori koji dolaze biće izbori na život i smrt, ne samo na relaciji opozicija-pozicija u RS, već i između koalicionih partnera i frakcija unutar samog SNSD-a. Niko od aktera u RS ne drži konce u svojim rukama, a svaki ima mnogo za izgubiti.

AVANGARDA: Plašite li se dok sve ovo izgovarate?

ŠUŠNICA: U Banja Luci se trenutno niko normalan ne osjeća bezbjedno, naročito ne oni koji traže pravdu. U proteklih nekoliko godina dobio sam više prijetnji, uglavnom na društvenim mrežama, ali se na njih nisam osvrtao. Ne smatram ih ozbiljnim. No, nakon što je prošle godine u medijima odjeknuo slučaj ratnog zločina ubistva mog oca Miodraga Šušnice, stvari su kulminirale. Naime, za ubistvo mog oca direktno su osumnjičeni Pantelija Damjanović, jedan od šefova mrkonjičko-lauškog kriminalnog klana; Nenad Stavendić, sadašnji potpredsjednik Narodne skupštine RS i lider nekadašnje paramilitarne jedinice SOS-a koja je izvela puč u Banjoj Luci 1992 i terorisala nesprsko stanovništvo; Kajkut Nenad, nekadašnji pripadnik SOS-a i drugi. Nakon 25 godina zataškavanja i nerada od strane tužilačkih organa i policije RS, ovaj slučaj je preuzet od strane državnog Tužilaštva BiH…

AVANGARDA: I?

ŠUŠNICA: Nakon prijave koju je porodica podnijela, slučaj je tamo zaveden kao ratni zločin. U međuvremenu, savjetnik ministra Lukača, Predrag Ćeranić, u feburaru me je u svom tekstu targetirao kao eksponenta stranih organizacija i nekog ko izmišlja i plasira konstrukciju krivične odgovornosti Nenada Stevandića. Nakon toga, Ćeranić je nastavio da iznosi insinuacije o tome da će neka javno angažirana ličnost biti likvidirana kako bi to bio povod za svrgavanja Dodika. Ćeranić iznosi indirektne prijetnje, dok na moja leđa stavlja metu, ponašajući se sve vrijeme kao advokat Stevandića i Damjanovića. Istovremeno, plasira floskulu o “tragično nastradalom” Miodragu Šušnici, kao da je mog oca udario auto, a ne da su ga likvidirali u organizovanoj i naručenoj sačekuši.

U martu sam dobio i direktne informacije da je moja bezbjednost ugrožena, nakon čega sam MUP-u RS, Tužilaštvu RS i drugim agencijama podnio prijavu protiv Predraga Ćeranića i preduzeo adekvatne korake na svojoj bezbjednosti.

AVANGARDA: Što je sa tim prijavama?

ŠUŠNICA: Vidjećemo da li će i kako nadležni reagovati. Ako budu reagovali kao u slučaju ubistva Davida Dragičevića, Vukolića, ili kao u slučaju ratnih zločina počinjenih nad preko 240 ubijenih nesrpskih civila, građana Banja Luke, onda se nemam čemu nadati.

Banjalučani moraju shvatiti, naročito oni koji sebe smatraju Srbima, da fašizam nikada ne prestaje trošiti “ljudsko meso”. Zar neko zaista misli da će fašizam prestati ubijati kada pobije i protjera sve ideološki, etnički ili vjerski nepodobne komuniste, Jugoslovene, muslimane, katolike, “loše” Srbe, nevjernike, ljude iz mješovitih porodica?! Neće! Fašistički poredak će nastaviti tragati za novim neprijateljima, za novim neposlušnim i nepodobnim i, ako treba, praviće ih i od blata, samo da bi ih proganjao.

Njemački pastor Martin Niemoller je to davno formulisao, parafraziram: kada su nacisti došli po komuniste, šutio sam jer nisam bio komunist; kada su došli po Židove, šutio sam jer nisam bio Židov; kada su došli po sindikaliste, nisam se pobunio jer nisam bio sindikalista; kada su došli po katolike, nisam se bunio jer sam bio protestant; zatim su došli po mene, ali tada više nije bilo nikog da se pobuni.

Banjalučani, ali i svi Bosanci i Hercegovci, iz ovoga bi morali izvući pouku.

Tamara Nikčević (Avangarda)