Kliker.info

SAD su ponudile Francuskoj da u Parizu bude obavljena ceremonija potpisivanja Dejtonskog sporazuma zato što nisu željele da sporazum bude potpisan u Americi zbog prisustva Slobodana Miloševića. Sudeći prema dokumentima koje je nedavno deklasifikovao američki Stejt department, na sastanku najviših zvaničnika Klintonove administracije PC (Principal's Committee), održanom 3. oktobra 1995, Džon Si Kornblum, specijalni izaslanik Stejt departmenta za Balkan i pomoćnik američkog državnog sekretara je predložio ovu opciju na sastanku na kojem se, između ostalog, govorilo i o lokaciji na kojoj bi bili održani pregovori.

“Što se tiče Francuza, mogli bismo im ponuditi ceremoniju potpisivanja mirovnog sporazuma, koju mi možda ne bismo željeli održati kod nas zbog Miloševićevog prisustva. Što se tiče Moskve, možemo im predložiti pompeznu konferenciju bez velike suštine, kako bismo obezbijedili podršku u rekonstrukciji i našoj evropskoj politici”, rekao je Kornblum.

Iako se u dokumentu o tome ne govori, do sada je uglavnom bilo smatrano da je ceremonija potpisivanja obavljena u Evropi kako bi se na taj način iskazalo poštovanje činjenici da su evropske snage bile angažovane u trupama UN-a tokom ratnih dejstava u BiH. U dijelu sastanka u kojem se govorilo o sporazumu o primirju, kao preduslovu za otpočinjanje mirovne konferencije, Kornblum je dao zanimljivu opservaciju zašto je Milošević odbijao da preda Banjaluku hrvatsko-bošnjačkim snagama, koje su u to vrijeme bile nadomak tog grada.

“Srpska predaja Banjaluke nikad neće biti prihvaćena od strane paljanskog rukovodstva, niti bi to podržao Milošević zbog straha od novog talasa izbjeglica, koje bi preplavile Srbiju”, rekao je on, a kako se navodi u dokumentu.  Radi stavljanja stvari u kontekst, predaja Banjaluke je, prema ovom dokumentu, bila jedan od uslova bošnjačke vojske da pristane na primirje nakon vojnih uspjeha tokom septembra 1995. u sadejstvu sa Hrvatskom vojskom. Ovaj dokument baca svjetlo na još jedan važan detalj: prema Kornblumovim riječima SAD su željele nakon potpisivanja mirovnog sporazuma naoružati snage FBiH, što je i do sada bilo poznato.

Ono što je novo, međutim, jeste istovremena namjera da se sve snage u BiH značajno razoružaju uz pomoć Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju, koja bi utvrdila limite koliko koja strana na Balkanu može imati oružja. OEBS je nakon Dejtona bio garant vojnog aspekta sporazuma, a, upravo kako je to Kornblum bio i predvidio, BiH je tokom narednih godina značajno smanjila svoje vojne arsenale, uključujući i oružje koje je nakon rata kupljeno za Federaciju. U dokumentu se nalaze i razmišljanja PC-a u odnosu na rusku participaciju u snagama za implementaciju mirovnog sporazuma IFOR.

“Rusi su, izgleda, ozbiljni da pronađu način da budu uključeni u IFOR. Iako mi moramo zadržati integritet NATO komande i kontrole, Rusi kažu da njihova participacija ne smije biti viđena kao dio NATO komande. Rusi su razmišljali o tome da ulogu u IFOR-u ima UN, ali Kofi Anan nam je juče rekao da ako IFOR dođe, na terenu neće ostati snage UN-a”, navedeno je u dokumentima. Na kraju sastanka pronađeno je rješenje na način da Rusi komande dobijaju od ruskih komandanata na terenu, ali na način da budu u okviru operativne NATO komande.

(Kliker.info-NN)