Kliker.info

Više od 70 naučnika iz 12 zemalja okupilo se na međunarodnoj naučnoj konferenciji u Sarajevu o genocidu u Srebrenici prošle sedmice, 25 godina nakon najvećeg zločina na tlu Evrope poslije Drugog svjetskog rata, koji se još uvijek negira u bosanskohercegovačkom entitetu Republika Srpska i susjednoj Srbiji.

Predsjednik Naučnog odbora Konferencije, profesor emeritus na Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Sarajevu akademik Mirko Pejanović rekao je da je opšte stajalište svih učesnika konferencije bilo da Srebrenica u domaćim vlastima i međunarodnim institucijama treba dobiti poseban društveno-ekonomski status, kako bi se zaustavio historijski revizionizam s jedne i osigurao dostojan život preživjelima žrtvama genocida s druge strane.

Smrt više od 8.000 bošnjačkih muškaraca i dječaka, koje je vojska i policija Republike Srpske ubila u nekoliko dana jula 1995. godine, u tada zaštićenoj zoni UN-a, politički čelnici Republike Srpske najčešće nazivaju mitom bosanskih muslimana, uprkos presudama Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, koji je masakr u Srebrenici okvalifikovao kao genocid, i to u više pravomoćnih presuda, uključujući i one presuđene protiv najvećeg vojnog i političkog rukovodstva tog entiteta u BiH.

• Je li konferencija o Srebrenici u Sarajevu neka vrsta odgovora na negiranje genocida u Bosni i Hercegovini, i Srbiji?

– Radi se o međunarodnoj naučnoj konferenciji povodom 25. godišnjice počinjenog zločina genocida nad Bošnjacima Srebrenice u julu 1995. godine. Konferencija je tematski fokusirana na tri aspekta; prvi je na uzroke zločina genocida nad Bošnjacima u Srebrenici, drugi je razmijere počinjenog genocida i treći je posljedice tog genocida. Znanje, rad i energiju u pripremi ove naučne konferencije udružili su Univerzitet u Sarajevu sa svoja dva instituta – Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava i Institut za istoriju, kao i Univerzitet u Tuzli. Rektor Univerziteta u Sarajevu, profesor Rifat Škrijelj, sa rektoricom Tuzlanskog univerziteta profesoricom Nerminom Hadžigrahić su rukovodili Organizacionim odborom. Meni je dodijeljena uloga da rukovodim Naučnim odborom.

U odnosima dobre saradnje Organizacionog i Naučnog odbora osiguran je zapažen odaziv naučnih radnika i istraživača iako u nepovoljnim okolnostima djelovanja pandemije. Preko 70 naučnih radnika i istaživača iz zemlje i inostranstva priredilo je sažetke za svoje odabrane teme. Redakcija Oslobođenja je tokom septembra i oktobra objavila sadržaj sažetaka za većinu tema koje su napisane za međunarodnu naučnu konferenciju o genocidu nad Bošnjacima u Srebrenici. Tako su glavne spoznaje istraživača o genocidu u Srebrenici i na njima zasnovane ideje došle do šire naučne, stručne i društvene javnosti, kako u Bosni i Hercegovini tako i u regiji.

Time je odnos prema genocidu nad Bošnjacima Srebrenice dobio širi pristup, a preko toga i angažman važnih društvenih subjekata. Nije samo negacija genocida bila motiv za održavanje međunarodne naučne konferencije. Uključeni su i drugi aspekti, a to je proširenje sadržaja kulture sjećanja, to je solidarnost sa srebreničkim žrtvama, to je obnova ekonomska i demografska u razvoju Srebrenice. Traganjem za posebnim društveno-razvojnim statusom je opšte stajalište svih učesnika konferencije.

• Govorili ste o potrebi postizanja drugačijeg statusa Srebrenice u odnosu na današnji status. Na šta ste konkretno mislili?

– Zagovaranje posebnog statusa Srebrenice dolazi od većeg broja naučnih radnika učesnika međunarodne naučne konferencije. Ja sam samo jedan među njima. Riječ je o širem istraživačkom uvidu; u socijalnu, ekonomsku i kulturološku zbilju opštine Srebrenica, koja je nastala nakon izvršenog genocida nad Bošnjacima u Srebrenici. Gradsko središte Srebrenice i sva mjesna područja u opštini su devastirana u vremenu rata i u vremenu izvršenja genocida – uništena je predratna privreda i komunalna infrastruktura, većina Bošnjačkog stanovništva je nakon genocida 1995. godine protjerana i raseljena iz Srebrenice. Iza ubijenih više od 8.000 Bošnjaka muškaraca ostale su porodice bez uslova za ekonomski život i samoodrživost, ostalo je hiljade djece i majki ubijenih Srebreničana.

Njihov povratak u grad Srebrenicu i srebrenička mjesna područja nema dovoljno društvene i državne podrške. Na području Federacije BiH, prema procjenama, živi oko 12.000 raseljenih Bošnjaka iz Srebrenice, a u inostranstvu preko 5.000. Srebrenica najveći problem ima u nezaposlenosti, i u demografskoj stagnaciji. Kako bi se to mijenjalo, o Srebrenici valja zagovarati poseban društveno-razvojni status [ovdje se ne misli o zagovaranju novog administrativnog statusa]. Taj status bi se mogao postići donošenjem zakona u Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine, i Parlamentu Federacije BiH, o fondu za ekonomski, infrastrukturni i demografski razvoj Srebrenice. Ovdje ne spominjem Narodnu skupštinu Republike Srpske, jer bi to samo bila iluzija. Možda će i to biti jednog dana.

Institucije Evropske unije, kao što je Evropska komisija i Evropski parlament bi mogli osigurati poseban društveno-razvojni status Srebrenice unutar svojih normativnih i drugih planskih dokumenata. Užasni čin zločina genocida nad Bošnjacima u Srebrenici propituje, po mišljenju učesnika konferencije, savjest svih humanih ljudi Evrope i čovječanstva. Za ovakav status Srebrenice založio se reisu-l-ulema Husein Kavazović u svom pismu podrške. Založio se na određeni način i Visoki predstavnik međunarodne zajednice u BiH gospodin Valentin Inzko.

Konferencija je usvojila zaključke po pitanju društveno-razvojnog statusa Srebenice, koje će u formi preporuka uputiti parlamentarnim institucijama BiH, političkim strankama i nevladinim organizacijama, institucijama Evropske unije i međunarodnim institucijama.

(Kliker.info-AJB)

Kompletan intervju pogledajte ovdje