Mirko Pejanović: Vladajuće stranke, nacionalističkom retorikom zamagljuju glavni problem, nezaposlenost
Politička kretanja koja nisu dominantno okrenuta ubrzanju integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju, samo su gubitak istorijskog vremena. Vođstva vladajućih političkih stranaka zagovaranjem ugroženosti njihovih naroda i njihovih entiteta,zamagljuju nacionalističkom retorikom glavni problem, a to je nezaposlenost, kaže u u intervjuu za "Nezavisne" Mirko Pejanović, predsjednik Srpskog građanskog vijeća – Pokreta za ravnopravnost građana BiH. Pejanović je, komentarišući ulogu visokog predstavnika u BiH, upozorio da bi odlazak OHR-a bez odgovarajućih pretpostavki, posebno na polju sigurnosti građana, bio kontraproduktivan u odnosu na uložene napore u izgradnji mira u BiH.
NN: Možete li prokomentarisati trenutnu političku situaciju u BiH i čemu nas ona vodi?
PEJANOVIĆ: Politička situacija u Bosni i Hercegovini je pogoršana, naročito tokom prošle i ove godine. Više od 40 odsto radno sposobnog stanovništva je bez zaposlenja. Vulkan radničkog i građanskog nezadovoljstva prijeti već duže. Vodstva vladajućih političkih stranaka, zagovaranjem ugroženosti njihovih naroda i njihovih entiteta, glavni problem, a to je nezaposlenost, zamagljuju nacionalističkom retorikom. Na ovakvo stanje omladina odgovara iseljavanjem u druge, razvijene evropske zemlje. Politička kretanja koja nisu dominantno okrenuta ubrzanju integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku uniju, samo su gubitak istorijskog vremena.
NN: Da li će nam ikada biti bolje?
PEJANOVIĆ: Kada Bosna i Hercegovina postane članica Evropske unije, a njeni državljani građani slobodne Evrope, oni će sa svojim znanjem i radom podići svoj ekonomski standard na evropski nivo. Nacije će biti tamo gdje su i bile, a životni standard će se uzdići na evropski nivo.
NN: Kako vidite ulogu visokog predstavnika u BiH?
PEJANOVIĆ: On je vrhovni autoritet u tumačenju Dejtonskog sporazuma u procesu njegovog provođenja. Samo provođenje Dejtonskog sporazuma je istorijski proces koji podrazumijeva ne samo stabilizaciju mira, već i izgradnju demokratske državne strukture Bosne i Hercegovine i integraciju države BiH i u Evropsku uniju i u NATO Savez.
NN: U posljednje dvije godine se problematizira pitanje transformacije OHR-a u Kancelariju specijalnog predstavnika Evropske unije?
PEJANOVIĆ: Pomenuta transformacija će zasigurno uslijediti tokom 2010. godine pod pretpostavkom da se stabilizira političko stanje u Bosni i Hercegovini kroz prvu fazu ustavnih promjena i ubrzanje integracije u Evropsku uniju. Odlazak OHR-a bez odgovarajućih pretpostavki, posebno u polju sigurnosti građana i zemlje, može biti kontraproduktivno u odnosu na uložene napore u izgradnji mira u Bosni i Hercegovini.
NN: Kako gledate na stalno sukobljavanje rukovodstva Republike Srpske sa parlamentarnim strukturama Federacije Bosne i Hercegovine?
PEJANOVIĆ: Mnogo se energije troši kako bi se nepotrebno ponavljala neupitnost postojanja Republike Srpske. RS je samo jedan od dva entiteta u državi Bosni i Hercegovini. Ona je situirana Dejtonskim sporazumom, ali ne kao država za sebe i država u državi. Ona ima svoju političko-administrativnu autonomiju. Ali ta autonomija egzistira unutar državnog okvira BiH kao suverene i međunarodno priznate države. Prema tome, punoću svoje državnosti srpski narod, kako u Republici Srpskoj tako i u Federaciji Bosne i Hercegovine, ostvaruje u institucijama države Bosne i Hercegovine. Briga za te institucije i za njihov efikasan rad, za njihovu međunarodnu afirmaciju pripada predstavnicima iz srpskog naroda u tim institucijama. Zajedno sa izabranim predstavnicima iz druga dva naroda, srpski narod gradi institucije države Bosne i Hercegovine kao svoje i tako jača državnost Bosne i Hercegovine kao suverene države.
NN: Dakle, briga za funkcioniranje države Bosne i Hercegovine, u najmanju ruku mora biti u istoj ravni sa brigom za funkcioniranje institucija Republike Srpske?
PEJANOVIĆ: Na taj način će se otkloniti naraslo nepovjerenje između predstavnika Republike Srpske i predstavnika druga dva naroda u Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine i Vijeću ministara. U ovom i ovakvom pristupu, Republika Srpska će ne samo dobijati povjerenje građana u Federaciji Bosne i Hercegovine, već će se široko potvrđivati u odgovornosti kako za sopstveni razvoj tako i za razvoj države Bosne i Hercegovine u cjelini.
NN: Koji je glavni programski cilj Srpskog građanskog vijeća?
PEJANOVIĆ: Naprije, od svog osnivanja 1994. godine Srpsko građansko vijeće za svoj glavni programski cilj ima postizanje ustavne ravnopravnosti srpskog naroda u Federaciji Bosne i Hercegovine. U postizanju tog cilja je od 1997. godine pokrenulo zajednički projekt sa tri nevladine organizacije: VKBI, HNV i Asocijacijom nezavisnih intelektualaca "Krug 99" za dobijanje konstitutivnosti srpskog naroda u Federaciji Bosne i Hercegovine i bošnjačkog i hrvatskog naroda u Republici Srpskoj.
NN: Kakvi su bili rezultati?
PEJANOVIĆ: Javna promocija ideje ustavne ravnopravnosti i dobijanje sveopšte podrške za ovu ideju. Kada je ideja dobila svoju ustavnu potvrdu u obliku Odluke Ustavnog suda Bosne i Hercegovine u julu 2000. godine o konstitutivnosti bh. naroda na cijelom prostoru BiH, ukinuta je osnova za etničku diskriminaciju kako srpskog naroda u FBiH, tako i bošnjačkog i hrvatskog naroda u RS. Druga faza borbe za ustavnu ravnopravnost naroda čini aktivnost za provođenje amandmana na Ustav Federacije Bosne i Hercegovine i Ustav Republike Srpske. Riječ je o amandmanima kojim se provodi odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine o konstitutivnosti naroda u oba bh. entiteta.
NN: Šta je donijelo provođenje amandmana na entitetske ustave o konstitutivnosti naroda?
PEJANOVIĆ: Najprije, entiteti su dobili ustavna određenja po kojima su oni i entiteti građana i entiteti ravnopravnih naroda koji žive u njima. Zatim entitetske strukture vlasti: parlamenti, vlade, ustavni sudovi i vrhovni sudovi imaju multietnički sastav.
NN: Da li ste razmatrali i analizirali stanja ravnopravne i srazmjerne zastupljenosti srpskog naroda u lokalnim, kantonalnim i entitetskim organima vlasti?
PEJANOVIĆ: Zahvaljujući primjeni Zakona o Visokom i tužilačkom vijeću samo je struktura opštinskih, kantonalnih i entitetskog suda popunjena po principu ravnopravne zastupljenosti. U drugim državnim organima, kao i u lokalnoj upravi, potom javnim preduzećima, zastupljenost srpskog naroda je od dva do tri odsto. Samo je stanje bolje u Federalnom ministarstvu unutrašnjih poslova i nekim kantonalnim organima sigurnosti: u tim organima učešće Srba se kreće od pet do sedam odsto.
NN: Koliko vremena treba za potpuni nestanak diskriminacije srpskog naroda u FBiH, ali i bošnjačkog i hrvatskog u Republici Srpskoj u pogledu učešća u entitetskim organima uprave, uprave kantona, opština, gradova?
PEJANOVIĆ: Trebaće dosta vremena. Za tako nešto će trebati politička volja ali i više od toga. Trebaće srednjoročni i dugoročni programi vlada entitetskih, kantonalnih i opštinskih vijeća za prilagođavanje etničke strukture zaposlenih popisu stanovništva iz 1991. godine.
NN: Dekan ste na Fakultetu političkih nauka u Sarajevu. Možete li da prokomentarišete kvalitet i manjkavosti visokog obrazovanja?
PEJANOVIĆ: Osnovni smjer razvoja i reforme visokog obrazovanja vodi ka harmonizaciji visokoškolskog obrazovanja u Bosni i Hercegovini sa standardima i dostignućima visokog obrazovanja u razvijenim zemljama, članicama Evropske unije. A to onda podrazumijeva nove nastavne planove i programe, nove uslove za izvođenje nastave, kadrovske, prostorne i informatičko-tehničke; podizanje naučnog podmlatka; veća sredstva za troškove studija po bolonjskom modelu; pokretljivost nastavnika i studenata. Sve se svodi na postizanje evropskog kvaliteta nastave i evropske validnosti stečene diplome.
NN: Šta mi od svega navedenog imamo na terenu?
PEJANOVIĆ: Ovako zahtjevne ciljeve visokoškolske ustanove provode unutar svojih univerziteta. Fakultet političkih nauka Univerziteta u Sarajevu od 2003. godine izvodi nastavni proces po modelu Bolonjske deklaracije. Sredstvima donacija obnovili smo i informatizirali učionički prostor. Podigli smo akademske kapacitete. Najveći problem je kako dobiti više sredstava od države (države, koju predstavlja Kanton Sarajevo) za naučni podmladak, kako unaprijediti rad državnih institucija koje će brinuti o razvoju visokog obrazovanja i kontroli kvaliteta. Državna agencija koja je formirana na nivou države imaće pune ruke posla dok provede procedure certifikacije visokoškolskih ustanova Bosne i Hercegovine po vrlo zahtjevnim kriterijima. Elma Duvnjak (NN)
Komentari